IMP For GPSC

★ કેમ ચર્ચામાં છે? ● 2023 માં ચંદ્ર પર પાણી અને અન્ય સંસાધનોની શોધ માટે નાસા પોતાનું પહેલું મોબાઈલ રોબોટ VIPER (Volatiles Investigating Polar Exploration Rover) મોકલશે. ● ભારતમાં તબીબી ક્ષેત્રમાં રોબોટ્સનો ઉપયોગ ● મુક્કુદલ રોબોટિક્સના સ્થાપક એસ.ડી.આર. નિરંજનની ટીમે હોમ આઈસોલેશનમાં રહેલા કોવિડ -19 દર્દીઓની મદદ માટે રોબોટ બનાવ્યો ★ રોબોટિક્સ એટલે શું? ● રોબોટ ના અધ્યયનને રોબોટિક્સ કહે છે. ● માઇક બ્રાડી અનુસાર "રોબોટિક્સ એ ક્રિયા માટેના દ્રષ્ટિકોણના બુદ્ધિશાળી જોડાણ સાથે સંબંધિત ક્ષેત્ર છે." ● રોબોટિક્સ મનુષ્ય જેવાં દેખાતાં મશીનમાં વિચારવાની - સમજવાની અને નિર્ણય લેવાની ક્ષમતા વિકસાવે છે, જેને રોબોટ્સ કહે છે. ● વેબસ્ટર ડિક્શનરી અનુસાર "એક સ્વચાલિત ઉપકરણ કે જે મનુષ્યના રૂપમાં મનુષ્ય અથવા મશીનો માટે સામાન્ય રીતે સૂચવેલ કાર્યો કરે છે." ● બ્રિટિશ ડિપાર્ટમેન્ટ ઑફ ઇન્ડસ્ટ્રી અનુસાર "એ રિપ્રોગ્રામેબલ મેનિપ્યુલેટર ડિવાઇસ" ★ રોબોટિક્સના અનુપ્રયોગ (ઉપયોગ) ● ઔદ્યોગિક રોબોટ્સ માઇનિંગ એટલે માઇનિંગના ક્ષેત્રમાં રોબોટ્સનો ઉપયોગ ● સર્જિકલ સહાયક તબીબી રોબોટ્સ ● ઘરેલું કામની સં

★ ચર્ચામાં કેમ? ● તાજેતરમાં અમેરિકન સ્પેસ એજન્સી નાસાનું ઓસિરિસ-રેક્સ સ્પેસક્રાફ્ટ બેન્નુ એસ્ટરોઇડની સપાટી પરથી પૃથ્વી તરફ પાછું આવી રહ્યું છે. ● ઓસિરિસ-રેક્સ અવકાશયાનને પૃથ્વી પર પાછા ફરવામાં લગભગ બે વર્ષનો સમય લાગશે. ● નાસાના ઓસિરિસ રેક્સ સ્પેસક્રાફ્ટએ બેન્નુ એસ્ટરોઇડની સપાટીથી પથ્થરના નમૂનાઓ એકત્રિત કર્યા છે, જે સોલર સિસ્ટમના મૂળને શોધી કાઢવામાં મદદ કરી શકે છે. ★ OSIRIS-REx અવકાશયાન વિશે ● નાસા દ્વારા 8 સપ્ટેમ્બર, 2016 ના રોજ ફ્લોરિડાના કેપ કેનાવરલ એરફોર્સ સ્ટેશનથી અવકાશયાન ઓસિરિસ-આરએક્સ લૉન્ચ કરાયું હતું. ● આ અવકાશયાન લોકહિડ માર્ટિન સ્પેસ સિસ્ટમ્સ દ્વારા બનાવવામાં આવ્યું છે. ● ઓસિરિસ-આરએક્સનું પૂરું નામ 'ઓરિજિન્સ, સ્પેક્ટ્રલ ઇંટરપ્રિટેશન, રિસોર્સ આઇડેન્ટિફિકેશન, સિક્યુરિટી, રેગોલિથ એક્સપ્લોરર' છે. ● આ એસ્ટરોઇડ સેમ્પલ રીટર્ન મિશન છે. ● આ અંતરિક્ષ મિશનની શરૂઆત નાસા દ્વારા પૃથ્વીની નજીક આવેલા એસ્ટરોઇડ બેન્નુના નમૂનાઓ એકત્રિત કરવા માટે કરવામાં આવી હતી. ● તેના રોબોટિક હાથની મદદથી, આ અવકાશયાન ગ્રહની સપાટીથી ખડકો અને ખનિજ તત્વોના નમૂનાઓ એકત્રિત કર્યું છે. ● આ અવકાશયાનમાં નીચેના પા

★ ચર્ચામાં કેમ? રાજધાની દિલ્હીના લેફ્ટનન્ટ ગવર્નરની સત્તા વધારવા માટે તાજેતરમાં જ, રાષ્ટ્રીય રાજધાની પ્રદેશનો શાસન (સુધારો) અધિનિયમ, 2021 લાગુ કરવામાં આવ્યો છે. ★ મુખ્ય મુદ્દાઓ દિલ્હી રાષ્ટ્રીય રાજધાની ક્ષેત્ર શાસન (સુધારો) અધિનિયમ, 2021 ની મુખ્ય જોગવાઈઓ: ● આ એક્ટ 1991 એક્ટની કલમ 21, 24, 33 અને 44 માં સુધારો કરે છે. ● આ હેઠળ, દિલ્હી રાષ્ટ્રીય રાજધાની ક્ષેત્રમાં 'સરકાર' નો અર્થ લેફ્ટનન્ટ ગવર્નર હશે. ● દિલ્હીની વિધાનસભાને કાયદા બનાવવાનો અધિકાર છે તેવા કેસોમાં પણ આ અધિનિયમ લેફ્ટનન્ટ ગવર્નરને વિવેકાધિન સત્તા આપે છે. ● બિલ સુનિશ્ચિત કરે છે કે મંત્રી પરિષદ (અથવા દિલ્હી કેબિનેટ) દ્વારા લીધેલા કોઈપણ નિર્ણયને અમલમાં મૂકતા પહેલા લેફ્ટનન્ટ ગવર્નરને તેમનો અભિપ્રાય આપવાની યોગ્ય તક આપવામાં આવે. ● તે વિધાનસભા અથવા તેની સમિતિઓને દૈનિક વહીવટ સંબંધિત બાબતોને વધારવા અથવા વહીવટી નિર્ણયોના સંબંધમાં પૂછપરછ કરવા માટે નિયમો બનાવવાથી અટકાવે છે. ★ ટીકા/આલોચના: ● આ નવા સુધારાથી દિલ્હી સરકારની કાર્યક્ષમતાને અસર કરશે, કેમ કે હવે કોઈ તાત્કાલિક કાર્યવાહી કરવા માટે પણ ઉપરાજ્યપાલની સલાહ લેવી ફરજિયાત રહેશે. ● ન